Guarana (Bilimsel Adı: Paullina cupana Kunth)
- Amazonlar ve Brezilya kökenlidir. Bu topraklarda yetişir.
- Meyve Özellikleri: Kahve tanesi kadar olan meyvesi, kahverengiden kırmızıya değişen renklere sahiptir. Meyvesi çatlayarak açıldığında, içindeki siyah tohumlar beyaz bir zarla kaplı olarak insan gözüne benzer.
- Kullanım Alanları: Çoğunlukla tatlı ve gazlı içeceklerde, enerji içeceklerinde, çaylarda ve kapsül formundaki ürünlerde kullanımı mevcuttur. Güney Amerika’da kafein kaynağı olarak tercih edilir.
İçindekiler ve Özellikleri:
- İçerik: Yüksek miktarda kafein içerir (yaklaşık %2-4.5, kahve çekirdeklerinin iki katı), ayrıca teofilin, polifenoller, katekin, epikatekin, allantoin, farklı uçucu yağlar ve diğer bileşenler bulunur.
- Guarana Yağı: Siyanolipidler ve diester asilgliseroller barındırır. Uçucu yağlarında ise metilbenzen ve diğer bileşikler bulunmaktadır.
- Sağlık Etkileri: Kardiyovasküler ve metabolik hastalık risklerini azaltabilir, kan lipidlerini iyileştirir, LDL kolesterolü düşürür ve antioksidan etkileri mevcuttur. Bağışıklık sistemini baskılar ve trombosit toplanmasını azaltır. Diüretik (idrar söktürücü) etkilere sahiptir. Ayrıca, hayvan deneylerinde bazı mide lezyonlarının tedavisinde koruyuculuğunun olduğu gözlemlenmiştir. Sperm motilitesi ve ömrünü arttırma etkisi de bulunmaktadır.
- Yorgunluk Tedavisi: Uzun süreli olmayan yorgunluk için, sistemik kemoterapi alan hastalarda kullanılabilir.
Klinik Etkileri ve Yan Etkileri:
- Laboratuvar Testlerine Etkileri: Serum kreatinin kinazını (CK) ve kan şekerini yükseltir, potasyumu ve idrarda miyoglobini azaltır.
- Yan Etkileri: Aşırı kullanımı yüksek doz kafeinin etkilerine benzer yan etkilere sebep olabilir. Kan basıncını artırabilir ve karaciğer üzerinde toksik etkilere sahip olabilir. Kanserojen etkileri olabileceği de öngörülmektedir.